Czy open space w biurach ma jeszcze sens? Świat biur w erze zmian
Open space to od lat jeden z najpopularniejszych sposobów aranżacji biur. Ale czy w dzisiejszych czasach, gdy praca zdalna i hybrydowa zdobywają na popularności, nadal jest to optymalne rozwiązanie? Przyjrzyjmy się, jak powstała ta koncepcja, jakie ma wady, oraz jakie alternatywy zyskują uznanie projektantów biur i pracowników.
Czym jest open space? Historia i założenia koncepcji
Open space, czyli otwarta przestrzeń biurowa, narodził się w latach 50. XX wieku w Niemczech. Za pomysłem stali architekci Eberhard i Wolfgang Schnelle, którzy stworzyli koncepcję „bürolandschaft” („krajobraz biurowy”). Ich celem było stworzenie przestrzeni sprzyjającej współpracy, szybkiej wymianie informacji i elastyczności organizacyjnej. Firmy takie jak IBM czy Google szybko podchwyciły ten pomysł, wdrażając otwarte przestrzenie w swoich biurach.
Główne założenia open space:
- Lepsza komunikacja: brak ścian miał ułatwiać wymianę informacji między zespołami.
- Oszczędność przestrzeni: jeden duży pokój pozwalał zmieścić więcej pracowników na mniejszej powierzchni.
- Elastyczność: możliwość szybkiego przearanżowania przestrzeni w razie potrzeby.
Choć założenia były ambitne, to w praktyce open space spotkał się z wieloma krytycznymi opiniami.
Wady open space: Co poszło nie tak?
Mimo początkowego entuzjazmu, open space szybko zaczął wzbudzać kontrowersje. Liczne badania i opinie pracowników ujawniły wady tej koncepcji.
1. Brak prywatności
Jednym z najczęstszych zarzutów jest brak przestrzeni do spokojnej pracy. Rozmowy telefoniczne, hałas, a nawet ruch wokół biurka utrudniają koncentrację i wpływają negatywnie na wydajność.
2. Stres i zmęczenie
Pracownicy w open space często narzekają na wyższy poziom stresu. Ciągła obecność innych osób może prowadzić do poczucia przytłoczenia i zmęczenia.
3. Rozpraszacze
W otwartej przestrzeni każdy dźwięk czy ruch może odciągnąć uwagę. To szczególnie problematyczne w pracy wymagającej skupienia.
4. Niska efektywność komunikacji
Paradoksalnie, open space nie zawsze sprzyja lepszej komunikacji. Współpracownicy mogą unikać rozmów, by nie przeszkadzać innym, co prowadzi do izolacji.
5. Problemy zdrowotne
Badania wskazują, że pracownicy w open space częściej chorują. Bliskość między biurkami sprzyja rozprzestrzenianiu się wirusów i bakterii.
Nowe trendy w projektowaniu biur
Zmienia się sposób pracy, a wraz z nim podejście do aranżacji przestrzeni biurowych. Open space nie jest już jedynym rozwiązaniem. Projektanci proponują inne modele dostosowane do współczesnych potrzeb.
1. Biura hybrydowe
W dobie pracy zdalnej i hybrydowej projektuje się biura, które służą głównie do spotkań zespołowych i kreatywnych burz muzgów. Przestrzeń jest podzielona na strefy wspólne i prywatne, co zapewnia elastyczność.
2. Strefy ciszy
Rośnie popularność wydzielonych stref ciszy („quiet zones”), w których można pracować w skupieniu. Takie przestrzenie są szczególnie ważne w projektach hybrydowych.
3. Hot desking
Hot desking to model, w którym pracownicy nie mają przypisanych biurek. Dzięki temu firma oszczędza przestrzeń, a pracownicy mogą wybrać miejsce, które najlepiej odpowiada ich potrzebom.
4. Biophilic design
Zieleń w biurze, naturalne materiały i oświetlenie inspirowane światłem dziennym wpływają pozytywnie na samopoczucie i wydajność pracowników.
5. Coworking spaces
Przestrzenie coworkingowe oferują miejsca pracy dostosowane do różnych potrzeb: od wspólnych stołów po prywatne gabinety.
Praca zdalna i hybrydowa – jak zmieniają biura?
Pandemia COVID-19 przyspieszyła rozwój modeli pracy zdalnej i hybrydowej. Firmy zauważyły, że wiele zadań można wykonywać spoza biura, co wpłynęło na projektowanie przestrzeni.
Biuro jako miejsce spotkań
Dziś biuro coraz częściej pełni rolę miejsca spotkań i integracji zespołów, a nie codziennej pracy. W efekcie projektuje się więcej sal konferencyjnych i stref kreatywnych.
Technologie wspierające hybrydę
Nowoczesne biura wyposażone są w technologie umożliwiające efektywną współpracę między pracownikami w biurze i zdalnymi. Wideokonferencje, cyfrowe tablice czy narzędzia do współdzielenia dokumentów są standardem.
Redukcja powierzchni
Praca zdalna zmniejszyła zapotrzebowanie na duże biura. Firmy coraz częściej decydują się na mniejsze przestrzenie, ale bardziej funkcjonalne.
Podsumowanie: Czy open space ma jeszcze sens?
Open space spełnił swoją rolę w historii biur, ale dzisiejsze realia pokazują, że nie jest to już rozwiązanie optymalne. Współczesne trendy stawiają na elastyczność, ergonomię i dopasowanie przestrzeni do różnorodnych potrzeb pracowników. Czy open space może się zmienić, by odpowiadać tym wymaganiom? Czas pokaże, ale już teraz warto przyjrzeć się nowym koncepcjom.